استان قزوین

استان قزوین مرکـــــز :  قزوین موقعیت :  مجاورت : شمال: گیلان   جنوب:  همدان شرق: تهران   غرب:  زنجان آب و هوا: وسعــــت: ۱۵۸٬۲۰۰ کیلومتر جمعـیــت:  ۱٫۳ میلیون نفر تقسیمات:  ۵ شهرستان، ۱۹ بخش، ۲۳ شهر، ۴۴ دهستان و ۱۵۴۷ روستا شهرستانها:  قزوین، تاکستان، بوئین زهرا ، آبیک و الوند مکان های دیدنی و تاریخی  قزوین ازجمله مناطق زیبا, با فرهنگ و متمدن ایران است که در کنار طبیعت زیبا, خدادادی و مناظر بهشت گونه خود از غنای تاریخی و فرهنگی قابل توجهی نیز برخوردار است. رودخانه های پرآب, قله های زیبا ومشهور, چشمه های آب گرم‏, حیات وحش, پوشش گیاهی غنی و دریاچه های چشم نوازاین منطقه؛ در کنار آثار متعدد تاریخی, معماری, فرهنگی, باستانی و مردمان هنردوست, سخت کوش و متمدن؛ مجموعه کم نظیری را دراین خطه از کشور ایران به وجود آورده است که دیدار از آن ها برای همه گروه های گردشگری جذاب است. قزوین بیش ترین آثارثبت شده تاریخی کشور را در خود جای داده است. در این منطقه می توان در کنار طبیعت کم نظیر و زیبا؛ مسجد های قدیمی با ارزش معماری و تاریخی بالا, مدرسه های مهم و تاریخی‏, بازارهای پررونق با انبوه اجناس و صنایع دستی, حمام ها و آب انبارهای قدیمی‏, تپه های متعدد باستانی که نشان از تمدن باستانی منطقه دارد‏, شهرها, دهستان ها و روستاهای قدیمی با ارزش بالای طبیعی و تاریخی‏, کاران سراهای خاص دوره صفوی, قلعه های نظامی و مسکونی تاریخی‏, پل ها و بندهای تاریخی و ده ها اثر قابل توجه دیگر را مشاهده کرد که هر یک از آن ها قادراست ساعت ها بازدید کنندگان را سرگرم نموده و تاریخ و تمدن این منطقه را به رخ بکشد. قزوین از جمله مناطق زیبا و با ارزش ایران در همه زمینه ها است که همواره پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بوده است.   صنایع و معادن استان قزوین ازمراکز مهم صنعتی کشور است که دارای صنایع دستی و ماشینی با ارزشی است. صنایع دستی دراستان قزوین رونق چشمگیری دارد. مهم ترین صنایع دستی این استان عبارتند از: سنگ تراشی و حکاکی، کاشی سازی، منبت کاری, گچ بری، قالی بافی، آیینه سازی‏. استان قزوین استقرار این استان در نزدیکی تهران و ممنوعیت احداث صنایع در محدوده 120 کیلومتری تهران، متقاضیان احداث واحدهای صنعتی را به سرمایه گذاری در این استان راغب کرده است. از طرف دیگر وجود معادن متعدد و موقعیت مهم ارتباطی، ‌اهمیت این استان را به منظور سرمایه گذاری صنعتی دو چندان کرده است. استقرارشهر صنعتی البرز در 11 کیلومتری جنوب خاوری شهر قزوین، در زمینی به مساحت حدود 900 هکتار که 347 کارخانه و حدود 70 کارگاه صنعتی و تولیدی را در خود جای داده، بر اهمیت صنعتی استان افزوده است. این شهر صنعتی شامل مناطق صنعتی، تجاری، و مسکونی است. صنایع شهر صنعتی البرز به هفت گروه عمده صنعتی تقسیم شود که عبارتند از: صنایع فلزی، شیمیایی، نساجی، سلولزی، الکتریکی، کانی غیر فلزی و صنایع غذایی.  کشاورزی و دام داری استان قزوین یکی از مراکز مهم کشاورزی کشور است که به منظور بهره برداری از این امکانات، ‌طی دهه های گذشته, با ایجاد سازمان های عمران و صنعتی کردن کشت و زرع توسعه یافته است. استفاده از ماشین آلات کشاورزی از قبیل تراکتور و کمباین، به کار گرفتن دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی و به طورکلی فن آوری کشاورزی درامورکاشت و داشت، به نحو چشم گیری به رونق کشاورزی منطقه افزوده و تأثیر بسیاری درافزایش محصولات، از جمله گندم، جو، چغندرقند، حبوبات، پنبه، انگور، پسته، گردو، صیفی جات و انواع میوه ها داشته است. در این میان انگور؛ بخش قابل توجهی از زمین های زیر کشت استان را هم از لحاظ کیفی و هم از لحاظ کمی، به ویژه در نواحی تاکستان، به خود اختصاص داده است. این دشت حاصل خیز با شبکه آب یاری طالقان رود که آب آن را به محدوده شمالی دشت قزوین انتقال می دهد، آب یاری می شود. دام داری در استان قزوین بیش تر به دو شیوه سنتی و صنعتی صورت می گیرد. عشایر و کوچ نشیان با رمه گردانی در تولیدات دامی مشارکت دارند. دام پروری صنعتی بیش تر به منظور تولید گوشت و شیر و دام پروری سنتی برای تأمین مایحتاج خانواده و ایجاد درآمدی برای تأمین هزینه ها انجام می پذیرد. پرورش طیور نیز از دیگر فعالیت های اقتصادی روستایی استان قزوین است. مرغ داری های صنعتی زیادی در استان قزوین وجود دارند که ازفعالیت پررونقی برخوردارند.   وجه تسمیه و پیشینه تاریخی قزوین را در نوشته های قدیمی؛ شهر باستانی "آرساس" یا "آرساسیا" و در تاریخ یونان شهر قدیمی "راژیا" نامیده اند. قرار گرفتن آن بر سر راه "جاده ابریشم" سرنوشت قزوین را با فراز و فرودهای تلخ و شیرین گره زده است. تاریخ نگاران ایرانی و عرب عقیده دارند که واژه «قزوین» از جمله «این کش وین» گرفته شده است، به این شرح که وقتی سرکرده سپاه کسرا به هنگام نبرد، در صف لشکریان خود خللی دید، با عبارت «این کش وین» (یعنی به آن کنج بنگر) زیردست خود را مأمور رفع خلل کرد و در نتیجه سپاهیان او پیروز شدند. آن گاه در آن محل؛ شهری بنا کردند و آن را «کشوین» نامیدند و در دوره اسلامی، عرب ها، این واژه را معرب کرده و آن را «قزوین» نامیدند. عقیده یونانیان دراین مورد بر این است که پیش از دوران هخامنشی، مردمی که آن ها را «کاسی» یا «کاسیت» می نامیده اند، در کرانه باختری دریای قزوین می زیستند که به گفته بعضی از تاریخ نگاران یونانی و آریایی جزو نژاد «میت تانی» به حساب می آمدند. گفته می شود این قوم مدت ها پیش از مادها به ایران آمده و قرن ها در کرانه باختری دریای کاسپین (خزر) استقراریافته بود. نام قزوین نیز از نظر آنان، از نام دریای کاسپین گرفته شده است. در مورد وجه تسمیه نام قزوین نظر دیگری نیز وجود دارد. گفته می شود که کوهستان های شمالی قزوین همواره زیستگاه مردمان سرکش بوده و آبادی های دشت قزوین پیوسته دست خوش تاخت و تاز و تاراج طایفه های گوناگون قرار داشته است. به فرمان حاکم وقت، برای جلوگیری از تاخت و تاز کوه نشینان، یک دژ درمدخل کوهستان شمالی قزوین و دژ بزرگ دیگری برای استقرارسپاهیان در محل کنونی قزوین بنا کردند. اولی را «دژ بالا» و دومی را «دژ پایین» نامیدند که با گذشت زمان، نام «دژ پایین» دچار دگرگونی شده و به «دژپین»، «گژوین» و سپس «کشوین» تبدیل شده است. در دوران شاپور ذوالاکتاف قلعه ای - در جای همان دژ - بنا کرده و همان کشوین نامیده شد. این نام در دوره اسلامی معرب شده و به قزوین تغییر یافته است. در نظر دیگری گفته شده قزوین در اصل «کزوین» و مرکب از «کزو» به معنای پسته و «ین» به معنای شهر- شهر پسته- بوده و بعد ها معرب شده و به قزوین تبدیل شده است. بر اساس اسناد و مدارک موجود، قدمت و تاریخ منطقه قزوین، به دوران حکومت مادها در قرن نهم پیش از میلاد می رسد. کاوش ها و یافته های باستان شناسی در دشت قزوین، نشان گر مرحله یک جانشینی و کشاورزی در هزاره هفتم پیش از میلاد و برخورداری ساکنان آن از صنایع اولیه و نظام اجتماعی است. منازل مسکونی، معبد، کارگاه های صنعتی، اشیای زینتی، مجسمه ها، انبارهای غله و... از تمدن دیر پای مردمان این ناحیه در هزاران سال پیش حکایت دارند. درآن زمان، ناحیه کوهستانی جنوب و جنوب باختری قزوین، جزیی از قلمرو مادها به شمارمی رفت که همواره مورد تاخت و تاز اقوام و قبایل مختلف، از جمله اقوام دیالمه طبرستان، قرارمی گرفت. مؤلف «مرآت البلدان» بانی قزوین را شاپور ابن اردشیر بابکان دانسته که شهر را جهت مقابله با حملات و سرکشی های دیلمیان ساخته و «شار شاپور» نامیده است. قزوین دردوره های پیشین، از مراکز مهم تمدن ماقبل تاریخ بوده و شامل سرزمین های میان شهریار، جلگه ری و دشت قزوین بوده است. بررسی های به دست آمده از تپه سگزآباد بویین زهرا، ‌نشان دهنده زیستگاه های انسانی متعددی در هزاره های پیش از میلاد است. هم چنین دریک کیلومتری جاده کرج به قزوین، تعدادی تپه باستانی کشف شده که تا حدی وضعیت زندگی اقوام این ناحیه را در حدود هزاره چهارم قبل از میلاد روشن می سازد. آثار و اشیاء به دست آمده در سگزآباد قزوین، مربوط به دوران نو سنگی و ماقبل تاریخ است. ناحیه قزوین دردوران ماد، آباد بوده و در دوره هخامنشی ها مردان ناحیه قزوین، به دلیری شهرت داشته اند. پیرنیا از مردمانی به نام «مرد» در ناحیه قزوین یاد می کند که از فرستادن نماینده به نزد اسکندر و اظهار اطاعت خودداری کردند. روند شهرسازی و گسترش مناطق مسکونی در قزوین، پس از ورود اسلام به این سرزمین در سال 24 هجری شتابی دو چندان گرفت و در مدتی کوتاه به عنوان « باب الجنه» یا «دروازه بهشت» نامیده شد. به روایت بلاذری در فتوح البلدان سعیدبن عاص بن امیه در سال های پیش از 35 هجری؛ قزوین را « شهری استوار و آباد» می کند و ورود چهار هزار تن از مسلمانان به فرماندهی ربیع بن خثیم در سال 36 هجری با فرمان امیرالمومنین علی(ع) سیمای قزوین را دگرگون می سازد. اقدام محمدبن سنان عجلی در حدود سال 90 هجری گام بزرگ دیگری در توسعه شهر محسوب می شود و زمینه ساز ساخت دو شهرک مهم « مبارکیه و مدینه موسی» در کنار شهر کهن قزوین در سال های پیش از 169 هجری می شود. به دنبال سفرهارون الرشید در سال 192 هجری به ایران ، به دستور وی مسجد جامع عتیق قزوین بنا شده و بارویی گرداگرد شهرک های اقماری پیرامون قزوین کشیده می شود و چنان که ابن فقیه همدانی و رافعی گزارش کرده اند، کلان شهر قزوین شکل می گیرد. وسعت قزوین در سال 253 هجری را می توان از روایت تاریخ گزیده دریافت که پس از برکشیدن حصار شهر توسط موسی بن بوقا، دارای دویست و شش برج و هفت دروازه بوده است. تعمیر باروی شهر درسال 373 هجری به وسیله صاحب بن عباد – وزیر دانشمند آل بویه – و بنای صاحب آباد در شمال خاوری شهر، بازسازی آن در سال 411 توسط امیر شریف ابوعلی جعفری، اقدامات گسترده عمرانی امیر خمارتاش عمادی در دهه نخستین سده ششم و ساخت باروی تازه ای از آجر به سال 527 نشان از توسعه دایمی منطقه دارد. انتخاب الموت به عنوان مرکز اسماعیلیان نزاری و چالش های فرهنگی ، سیاسی و نظامی مربوط به آن ، منطقه قزوین را حدود 200 سال به کانون اصلی رویدادهای مهم کشور تبدیل کرد و بارها شاهد لشکرکشی های میلیونی و آثار ویران گر آن بود. هرچند امیران سلجوقی ناگزیر از فعالیت های عمرانی نیز بودند و آثار پراکنده سلجوقی در جای جای استان نشان گر این نکته و گسترش قزوین در قرن ششم هجری است . مولف «آثار البلاد» قزوین را در آغاز قرن هفتم – پیش از حمله مغول –چنین توصیف کرده است: « شــهری بسیــار بزرگ و پر جمعیت است. در دشتی بسیار پهناور و هموار بنا شده و مهندسان در بنای شهر نقشه ای کشیده اند که نظیرش وجود ندارد. زیرا دو شهر است یکی در آغوش دیگری آرمیده. شهر کوچک را که در وسط قراردارد شهرستان می نامند که برای خود دروازه و بارو دارد. شهر بزرگ تر که پیرامون شهرستان واقع شده دارای برج و باروی دیگری است. باغستان ها و تاکستان ها گرداگرد باروی خارجی شهر دوم را فراگرفته و پس از آن کشت زارهای سرسبز دو شهر را در بر دارد و دو رودخانه دیزج و ارنزک از آن می گذرد» وسعت این شهر درهنگامه حمله ویران گر مغول به ایران به حدی رسیده که به گزارش مستوفی در ظفرنامه افزون از یک میلیون نفر جمعیت داشته است. شهر قزوین در دوره ایلخانی پس از رکودی نسبی دوباره زندگی خود را باز می یابد و چنان که جهانگردان آورده اند در زمان تیموریان پس از سمرقند بزرگ ترین و آبادترین شهر ایران بوده است. انتخاب قزوین به عنوان پایتخت صفویان درقرن دهم علاوه بر بازنمایی اهمیت شهر، دوره درخشانی از عمران و توسعه شهری را رقم می زند که درآثار سفیران و بازرگانان غربی که به ایران آمده اند؛ مشهود است. طراحی و ساخت نخستین خیابان ایرانی، چهارباغ ها، میدان ها، کاخ ها، مدارس، مساجد، بوستان های شهری و … که به الگویی برای شهرسازی در سراسر ایران تبدیل شد؛ از این منطقه آغاز می شود. حتی انتقال پایتخت در قرن یازدهم نیز رنگ فراموشی به آن نمی زند و تا پایان دوره افشاریان شاهد سازه های فراوانی در جای جای شهر هستیم که عمارت باشکوه ایوان نادری از آن جمله است. در سراسر دوره قاجاریه، قزوین به عنوان یک منطقه حاکم نشین مستقل مرتبط با پایتخت مطرح بود و با وجود رکود نسبی اقتصاد و فرهنگ در آن دوره از اندک مراکز پر رونق ایران به شمار می رفت. پایداری قهرمانانه مردم این سامان در برابر هجوم سپاه مغول و یورش ویران گر تیمور، به ویژه وارد کردن نخستین شکست به مهاجمان افغانی دردشت قزوین پس از سقوط اصفهان از نقش انکار ناپذیر قزوینیان در تاریخ ایران حکایت دارد. مشارکت مردم قزوین در نهضت ضد استبدادی مشروطه سر آغاز فصل نوینی در تاریخ معاصر ایران است که تا انقلاب اسلامی تداوم می یابد. پس از بی مهری های دهه های گذشته و تخریب بناهای شکوهمندی هم چون ایوان و حیاط نادری، عمارت خورشید، عمارت رکنیه، دروازه ها و … ، رفته رفته استان قزوین به سوی عمران شهری گام برداشت واین روند با استقرار تشکیلات استانی به بعد شتابی بیش از پیش گرفت.  مشخصات جغرافیایی استان قزوین در حوزه مرکزی ایران بین 48 درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 50 دقیقه درازای خاوری و 35 درجه و 37 دقیقه تا 36 درجه و 45 دقیقه پهنای شمالی قرار گرفته است. این استان از شمال به استان گیلان، از جنوب به استان مرکزی، ازخاور به استان تهران و از باختر به استان های زنجان و همدان محدود می شود و 1304 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. استان قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی خود مانند پلی، پایتخت ایران را به مناطق شمالی و باختری و کشورهای اطراف متصل می کند. قزوین به دلیل موقعیت مناسب و توسعه کشاورزی، ‌صنعتی، مرکزی و خدماتی یکی از قطب های مهم توسعه ایران به شمارمی آید. آب وهوای ناحیه شمالی استان قزوین؛ کوهستانی است و ناحیه دشتی آن زمستان های سرد و تابستان های گرم وخشکی دارد. رشته کوه های البرز مرکزی و کوه های رامند و خرقان از سه جهت استان قزوین را در بر گرفته و دشت گسترده ای را به وجود آورده اند که از شمال به جنوب 75 کیلومتر و از خاور به باختر حدود 95 کیلومتر است. کم ترین نقطه استان قزوین از سطح دریا با 300 متر در منطقه طارم سفلی و کناره های دریاچه سد سفید رود واقع شده که تفاوت آشکاری را از نظر توپوگرافی به وجود آورده است. بر اساس سرشماری سال 1375 جمعیت استان قزوین 968257 نفراعلام شده است. این استان از لحاظ ساختار اجتماعی، ‌ترکیب قومی متنوعی دارد. مهم ترین عشایر استان، از نظروابسته گی قومی عبارتند از: لرها و کردها، شاهسون ها و مراغی ها یا کله بزی ها. مسیرهای دسترسی به استان قزوین مناسب است و عبارت است از:1- اتوبان بزرگ تهران- قزوین- زنجان. 2- جاده آستارا به درازای 514 کیلومتر که در کیلومتر 148 به قزوین می رسد. 3- مسیر عبوری تهران- خسروی به طول 743 کیلومتر. 4- هم چنین قزوین در مسیر قطار سریع السیر تهران- زنجان و قطار های عبوری دیگر قرار گرفته است. قزوین دارای یک فرودگاه محلی نیز هست.

	مسیرهای گردشگری عمومی استان قزوین
مسیرهای گردشگری عمومی کشور استان قزوین ردیف مبدأ سفر مقصد سفر مسیر سفر فهرست جاذبه ها 1 قزوین تاکستان قزوین- تاکستان برج باراجین- عمارت شهرداری - کلیسای ارامنه - منطقه حفاظت شده باشگل - خررود - مقبره پیر تاکستان - قز قلعه - آبکلو - محوطه باستانی خله کوه - امامزاده زرلان - نرگه - امامزاده هفت صندوق - امامزاده صالح، نهاوند- عمارت بانک ملی قاجاری - امامزاده کمال ضیا آباد 2 قزوین آوج قزوین- بوئین زهرا- آوج برج باراجین - عمارت شهرداری - کلیسای ارامنه - چشمه آبگرم معدنی خرقان - هفت چشمه- خرقان داغ - غار قلعه کرد - غار سفید کوه - غارهای عباس آباد - غار کوه سنگی - غار سلطانبلاغ - دریاچه دریابک(پرسبانج) - آبشار طبیعی شاه دره - رودخانه خررود - رودخانه کلنجین آوه - رودخانه رودک - درخت چنار کهنسال پروان - برج های دوگانه خرقان - کاروانسرای شاه عباسی - قلعه لطفعلی خان - گبر قلعه - قلعه گوی چاقان - امامزاده محمد طاهر - امامزاده علاءالدین - امامزاده منصور - حسینیه منصور - قوشه امام هرائین - چهل دختران زرین دره 3 قزوین الموت قزوین- الموت برج باراجین - عمارت شهرداری - کلیسای ارامنه - قلعه حسن صباح - قلعه لمبسر - قلعه قسطین لار - قلعه بیدلان - قلعه نویزرشاه- قلعه میمون دژ- دریاچه اوان- طبیعت بکر الموت- دره شاهرود- غار حاجت خانه- غار ولی- غار سفید آب- ایوان سنگی نیاق- بقعه امامزاده علی اصغر 4 قزوین طارم سفلی قزوین- طارم سفلی برج باراجین - عمارت شهرداری - کلیسای ارامنه - قلعه شمیران- برج های دوگانه شمیران- برج ساسان- برج کوچک- چنار هزار ساله سیردان- باغهای زیتون- آبشار ماهین- قلعه فردوس- نارین قلعه- جنگل شامه دشت- کلیسای آلتین کش- امامزاده قاسم- مسجد جامع سیردان